Bolesław Srocki

 

srocki

Bolesław Srocki członek władz Zet-u, redaktor, publicysta, działacz polityczny i społeczny. Współorganizator Związku Naprawy Rzeczpospolitej, poseł na Sejm z ramienia BBWR. W czasie okupacji doradca polityczny przy szefie sztabu ZWZ-AK, zastępca i współpracownik Aleksandra Kamińskiego redaktora naczelnego Biuletynu Informacyjnego, autora Kamieni na szaniec. Mentor, duchowy i intelektualny przewodnik Pet-u grupy młodzieży, która w okresie okupacji hitlerowskiej tworzyła trzon kadry dowódczej batalionów Zośka i Parasol. W czasie okupacji oraz Powstania Warszawskiego zginęli niemal wszyscy jego wychowankowie. Po wojnie wyjechał do Gdańska, gdzie zmarł zapomniany w 1954 roku. Został pochowany w Sopocie.

Bolesław Srocki niewątpliwie jedna z poważniejszych pozycji polskiej myśli politycznej tego okresu. Postawił na młodzież. W niej widział przyszłość. W nią wkładał całego siebie. Sam kawaler, tę młodzież, którą zorganizował i której przewodził, traktował jak własnych synów. Najbliższy był mu Staszek Leopold, który pełnił rolę właściwego kierownika konspiracyjnego Petu. Pan Bolesław stał w cieniu za Staszkiem, doradzał, inspirował. Taka rola była jak najbardziej zgodna z jego psychiką, z całą jego metodą pracy społecznej i politycznej.

Broniewski Orsza – Naczelnik Szarych Szeregów,

dowódca akcji pod Arsenałem


Młodość


Bolesław Maciej Srocki urodził się 24 marca 1893 roku w folwarku Otalążka, pow. Grójec. Był synem Władysława (dzierżawca folwarku) i Stefanii z domu Giersz. Jego naukę opóźniała trudna sytuacja materialna, wczesna śmierć matki (1908) oraz przyrodzona ułomność. Zmusiło go to do utrzymywania się z korepetycji. Od września 1909 roku uczył się w Szkole Realnej Witolda Wróblewskiego w Warszawie i w czerwcu 1914 roku otrzymał tam świadectwo dojrzałości.
Sytuacja materialna nie pozwoliła mu na studia uniwersyteckie i podczas I wojny światowej pracował w Warszawie jako nauczyciel, a w latach 1917-1919 był pomocniczą siłą naukową w Biurze Pracy Społecznej.
Od 1910 roku był członkiem Związku Polskiej Młodzieży Socjalistycznej, a od 1914 Organizacji Młodzieży Narodowej (OMN) Szkół Średnich, a następnie Pet-u i Zet-u, współtworzącego obóz niepodległościowy. Formalnie nie pełniąc żadnych funkcji kierowniczych już wówczas kierował sprawami uczniowskimi w OMN. Współredagował organ Sekcji Koronnej OMN Szkół Średnich “Dla Polski” i organu OMN Szkół Wyższych “Miesięcznik Młodzieży Polskiej”. W marcu 1918 wyjechał do Chełmna, gdzie – po oderwaniu od Polski Chełmszczyzny na mocy traktatu brzeskiego – współorganizował Towarzystwo Straży Kresowej (TSK). W tym samym miesiącu został sekretarzem redakcji, później redaktorem pierwszego pisma TSK, tygodnika “Głos Ziemi Chełmskiej”.


II RP


W lipcu 1919, po przeniesieniu centrali TSK, wrócił do Warszawy i został w niej kierownikiem Wydziału Prasowo-Propagandowego. Objął również redakcję miesięcznika “Wschód Polski”, który był wydawany od grudnia 1919, oraz był współzałożycielem pism TSK m.in. w Wilnie, Grodnie, Białymstoku, Brześciu nad Bugiem, Włodzimierzu Wołyńskim, Łucku i Kamieńcu Podolskim. Przez wiele lat był doradcą politycznym Zdzisława Lechnickiego, prezesa Komitetu Wykonawczego TSK i późniejszego przywódcy Związku Naprawy Rzeczypospolitej. W sierpniu 1919 został wybrany w skład trzyosobowego KC Zetu. W połowie roku 1920, w krytycznym momencie wojny polsko-radzieckiej wraz z Lechnickim i Szwedowskim wchodził w skład ekspozytury KC Zetu na teren ewentualnej okupacji. Od listopada 1922 do stycznia 1924 studiował na Wydziale Filozoficznym UW. Od października 1923 do lutego 1928 roku pracował jako urzędnik administracyjny w drukarni P. Ambroziewicza.

W styczniu 1923 roku został wybrany do KC Związku Patriotycznego i objął redakcję pisma “Sprawy Polskie” oraz kierownictwo referatu młodzieży akademickiej (czyli funkcję łącznika do KC Zetu). Od 1926 roku działał także w nowo utworzonym Związku Naprawy Rzeczypospolitej i w 1928 z jego ramienia został wybrany posłem do Sejmu RP. Dokooptowany został w 1929 roku do ZG Związku Seniorów Organizacji Młodzieży Narodowej (OMN) i Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej (ZPMD) Szkół Wyższych RP i pozostawał do wybuchu wojny w składzie ZG (był także łącznikiem do ZPMD Szkół Wyższych RP). Działał także już od 1924 w Związku Obrony Kresów Zachodnich (późniejszym Polskim Związku Zachodnim, PZZ), wchodząc początkowo do Zarządu Okręgu Warszawa. Z okazji Tygodnia Obrony Kresów Zachodnich wygłosił 1 lutego 1928 wykład radiowy. Po rozwiązaniu Sejmu wyjechał w 1930 roku do Poznania, w którym od stycznia 1931 kierował wydziałem, a w okresie październik 1934 marzec 1936 był przewodniczącym Okręgu Poznań PZZ. Uczestniczył również w akcji odczytowej PZZ oraz współpracował z pismami “Front Zachodni” i “Morze i Kolonie”, w których najczęściej podpisywał swoje artykuły kryptonimem B.S. Od 1929 był jednocześnie członkiem komisji mającej przedstawiać kandydatów do odznaczeń spośród członków OMN, która działała przy Głównej Komisji Odznaczeniowej, a od 1930 przy Komitecie Krzyża i Medalu Niepodległości. W czerwcu 1931 w Warszawie na II Zjeździe Związku Seniorów OMN i ZPMD wygłosił referat pt. “Nasza młodzież”. W 1938 objął stanowisko redaktora naczelnego w powołanym nowym piśmie “Naród i Państwo” w miejsce organu Związku Patriotycznego “Przełom”. Był równocześnie od 1938 zastępcą sekretarza generalnego Instytutu Badań Spraw Narodowościowych. W czasie kampanii wrześniowej 1939 i obrony Warszawy pracował jako referent aprowizacyjny Zarządu Miejskiego m.st. Warszawy .

25-2

25-1

Ślub Anny i Tadeusza Huskowskich (od lewej: Bolesław Srocki, Elżbieta Jaskólska , Anna HJuskowska, Tadeusz Huskowski, Jadwiga Mierzejewska, N.N.


Okupacja


Podczas okupacji pozostawał początkowo bez stałej pracy. W okresie lipiec – październik 1941 i ponownie maj – październik 1942 był kierownikiem nadzoru w administracji sadu w majątku Skorczyce na Lubelszczyźnie. Od stycznia 1943 do wybuchu Powstania Warszawskiego był delegatem aprowizacyjnym Zarządu Miejskiego m.st. Warszawy. Od marca 1940 w konspiracji był po Antonim Wieczorkiewiczu redaktorem naczelnym Wiadomości Polskich, a funkcję tę przekazał jesienią Witoldowi Giełżyńskiemu. Duchowy przywódca utworzonej na początku 1940 Petu, konspiracyjnej organizacji młodzieżowej o charakterze samokształceniowo-wychowawczym, kierowanej przez Stanisława Leopolda Rafała.

43

Bolesław Srocki – fotografia z lat okupacji


Okres powojenny


Srocki zmarł 12 marca 1954 w szpitalu w Gdańsku i został pochowany na cmentarzu w Sopocie. Na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie znajduje się jego symboliczny grób. Odznaczony został Krzyżem Niepodległości (1931), Złotym Krzyżem Zasługi, Wawrzynem Akademii Literatury, jednak żadnego z tych odznaczeń nie odebrał, uważając te sprawy za nieistotne.

…Jednym z paradoksów śmierci jest to, że w chwili jej nadejścia tracimy nieodwołalnie wszytko, co zrobiliśmy dla siebie i co udało nam się zdobyć. Równocześnie jednak, w tym samym momencie, zyskujemy wszystko, co zrobiliśmy bezinteresownie dla innych. To tylko zostaje nam w ręku i to tylko zabieramy ze sobą, jak posąg, na drugi brzeg…

Z kazania na pogrzebie Tadeusza Hoskowskiego – jedynego wychowanka Bolesława Srockiego, który przeżył wojnę.